Het opschortingsrecht uitgelegd

Stel: u bent in conflict geraakt met uw aannemer, omdat hij zijn werk niet helemaal of niet goed heeft gedaan. U besluit de factuur nog niet te betalen en schort de betaling op. Zo hoopt u te voorkomen dat de aannemer niet meer terugkomt om het werk af te maken. Mag dit zomaar? En welke risico’s zijn daaraan verbonden? U leest het in dit artikel.

Wat is het opschortingsrecht en wanneer kunt u er een beroep op doen?

Opschortingsrecht: het recht van een partij om zijn verplichtingen op te schorten, als de andere partij zich niet aan de afspraken houdt. 

Wanneer u (bijvoorbeeld met een aannemer) een overeenkomst sluit, vloeien hier over en weer verplichtingen uit voort. Dat geldt voor beide partijen. Zo is een aannemer verplicht om de werkzaamheden te verrichten en hebt u op uw beurt een betalingsverplichting. Wanneer de opdrachtnemer zijn verplichtingen uit de overeenkomst niet volledig of niet deugdelijk nakomt, kan onder bepaalde voorwaarden het opschorten van uw eigen betalingsverplichting als pressiemiddel dienen om hem alsnog tot nakoming van de overeenkomst te bewegen.  

Onderlinge afspraken bepalen uw recht om op te schorten

Voordat u besluit om een factuur niet te betalen, is het van belang om na te gaan wat partijen precies hebben afgesproken. Zo kan er bijvoorbeeld afgesproken zijn dat er eerst moet worden betaald en dat daarna pas wordt geleverd. In dat geval is het niet zomaar mogelijk om uw betalingsverplichting op te schorten. Ook kan het zijn dat partijen in hun algemene voorwaarden het recht om op te schorten hebben uitgesloten. Is hiervan geen sprake? Lees dan hieronder aan welke vier voorwaarden voor opschorting u verder moet voldoen.

Een factuur niet betalen bij een conflict: de voorwaarden voor het opschortingsrecht

Artikel 52 van boek 6 van het Burgerlijk Wetboek bepaalt dat ‘een schuldenaar die een opeisbare vordering heeft op zijn schuldeiser, bevoegd is de nakoming van zijn verbintenis op te schorten tot voldoening van zijn vordering plaatsvindt, indien tussen vordering en verbintenis voldoende samenhang bestaat om deze opschorting te rechtvaardigen’. Hieruit kunnen de volgende vier voorwaarden worden afgeleid:

1. Er moet sprake zijn van een opeisbare vordering: dat is bijvoorbeeld het geval wanneer de aannemer het werk niet op de afgesproken datum heeft opgeleverd, of wanneer het werk bij oplevering diverse gebreken bevat welke gebreken de aannemer weigert te herstellen. 
2. Er moet voldoende samenhang bestaan tussen de vordering en de verplichtingen uit de overeenkomst: er zal in ieder geval voldoende samenhang bestaan tussen de verplichting van de aannemer om de renovatiewerkzaamheden te verrichten en de betalingsverplichting die daaruit voortvloeit. Deze verplichtingen komen namelijk voort uit één en dezelfde overeenkomst. In het geval dat u ook nog een andere overeenkomst met de aannemer hebt gesloten ten aanzien van bijvoorbeeld het plaatsen van uw keuken en u vervolgens de betaling voor de renovatiewerkzaamheden onbetaald laat, zal er sprake zijn van onvoldoende samenhang. De voornoemde toets is altijd afhankelijk van alle omstandigheden van het geval en wordt voornamelijk ingekleurd door de rechtspraak waardoor dit soms lastig te beoordelen kan zijn.
3. Nakoming van de verplichting moet nog mogelijk zijn: als de aannemer niet meer aan zijn verplichtingen kan voldoen, biedt het opschortingsrecht geen soelaas. 
4. De opschorting moet ‘redelijk en billijk’ zijn: de opschorting van de betalingsverplichting moet in verhouding staan tot de niet nagekomen verplichtingen van de aannemer. Is een deel van het werk wel goed uitgevoerd? Dan ontkomt u er niet aan om dat deel van het bedrag wel aan de aannemer te voldoen. 

Gevolgen van een onterechte opschorting

In de praktijk zien we vaak dat er lichtzinnig wordt omgegaan met het opschortingsrecht. Dit, terwijl de gevolgen van een onterechte opschorting groot kunnen zijn. Wanneer achteraf blijkt dat u niet had mogen opschorten, kunt u aansprakelijk zijn voor de (financiële) schade die de aannemer als gevolg daarvan lijdt. Ook is het mogelijk dat de aannemer de overeenkomst ontbindt, omdat u tekort bent geschoten in uw verplichtingen die voortvloeien uit de overeenkomst. 

Meer weten over opschortingsrecht en betalingsverplichtingen ?

Twijfelt u of dat u in een soortgelijke situatie uw betalingsverplichting gerechtvaardigd kunt opschorten? Dan doet u er verstandig aan om u te laten adviseren door een van onze specialisten. Wij helpen u graag verder. Stel uw vraag aan Femke Alberts. U bereikt haar per telefoon (013 542 04 00) of via e-mail f.alberts@linssen-advocaten.nl .