Hoe zit het als u uw bedrijf en de pachtovereenkomst aan een opvolger wilt doorgeven? Lees hier meer over de wetgeving rondom pachten en bedrijfsopvolging.

Dit artikel is een samenvatting van deze publicatie door Hans Menu in De Landpachter.

Uitgangspunt: pacht is persoonsgebonden

Uit de wet en rechtspraak volgt dat een pachter verplicht is het gepachte persoonlijk te gebruiken. Zonder toestemming van de verpachter mag hij het gepachte niet aan anderen onderverpachten of anderszins in gebruik geven.

Dit geldt ook als de pachter de overeenkomst over wil dragen aan zijn kinderen. Dit kan en mag niet zonder toestemming van de verpachter.

Handelt een pachter aantoonbaar in strijd met het persoonsgebonden karakter van de pachtovereenkomst? Dan hangt hem een beëindiging van de pacht op last van de Pachtkamer boven het hoofd.

Opties voor het overdragen van de pachtovereenkomst

1: Indeplaatsstelling

Pachters die willen stoppen met hun landbouwonderneming en een lopende pachtovereenkomst volledig willen overdragen aan hun echtgenote of kinderen zullen dat moeten doen door middel van een zogenaamde indeplaatsstelling.

In de wet (artikel 7:363 lid 1 BW) is bepaald dat de pachter zich tot de Pachtkamer kan wenden met het verzoek zijn echtgenote of geregistreerde partner en/of één of meer van zijn kinderen of pleegkinderen in zijn plaats als pachter te stellen. De Pachtkamer kent zo’n verzoek niet zomaar toe. De wet (artikel 7:363 lid 5 BW) stelt als eis dat de voorgestelde nieuwe pachter voldoende waarborgen voor een behoorlijke bedrijfsvoering moet bieden.

De pachter hoeft overigens voor een indeplaatsstelling niet meteen naar de rechter te stappen. Hij kan de verpachter eerst verzoeken om vrijwillig mee te werken aan de indeplaatsstelling.

2: Medepacht

Pachters die nog niet helemaal willen stoppen met hun landbouwonderneming en een lopende pachtovereenkomst geleidelijk willen overdragen aan hun beoogde opvolger(s), kunnen dat doen door middel van zogenaamde medepacht.

Op grond van de wet (artikel 7:364 lid 1 BW) kan de pachter zich tot de Pachtkamer wenden met het verzoek zijn echtgenote of geregistreerde partner en/of één of meer van zijn kinderen of pleegkinderen als zijn medepachter aan te stellen. Ook in dit verband geldt dat de Pachtkamer zo’n verzoek niet zomaar toekent. Voor medepacht gelden dezelfde, eisen als voor een indeplaatsstelling. Wel is het zo dat de Pachtkamer hiermee doorgaans soepeler omgaat.

Ook voor medepacht geldt: de pachter kan de verpachter eerst verzoeken om vrijwillig mee te werken aan de benoeming tot medepachter. Als de verpachter instemt met de medepacht dan kan deze schriftelijk worden vastgelegd in een door de grondkamer goed te keuren pachtwijzigingsovereenkomst.

Opmerkelijk: als de pachter overlijdt, eindigt de pacht niet

Een pachtovereenkomst blijft voortbestaan als de pachter overlijdt. Dat is opmerkelijk, gelet op het persoonsgebonden karakter van pachtovereenkomsten. De wetgever heeft echter gekozen voor een ander systeem.

De dood van de pachter doet de pacht niet eindigen en de gezamenlijke erfgenamen zijn bevoegd een keuze te maken tussen voortzetting van de pacht of stoppen met de pacht. Zij zijn bevoegd om gedurende zes maanden na het overlijden van de pachter de pachtovereenkomst op een termijn van ten minste zes maanden op te zeggen (artikel 7:366 lid 2 BW).

Kanttekening bij inbreng in een maatschap of vof

Soms kiezen pachters ervoor om hun pachtovereenkomst in de maatschap of vennootschap in te brengen. De pachter behoudt persoonlijk het pachtrecht en blijft ook persoonlijk verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van het gepachte. Let wel: met een dergelijke inbreng ontstaat geen medepacht of indeplaatsstelling. De pachter die op enig moment wil stoppen met zijn landbouwonderneming en deze, met inbegrip van een lopende pachtovereenkomst, nog vóór zijn overlijden wil overdragen aan zijn echtgenote of een of meerdere van zijn kinderen, zal op enig moment toch moeten aansturen op een indeplaatsstelling of medepacht.

Wilt u meer weten over de wetgeving rondom pachten en bedrijfsopvolging?

Stel uw vraag aan onze specialist in agrarisch recht, Hans Menu. U bereikt hem via 013-5420400 of j.menu@linssen-advocaten.nl.